Uit onderzoek van de NOS en Binnenlands Bestuur blijkt dat er minstens 310 miljoen aan Wmo-geld niet is uitgegeven. Een aantal gemeenten klopt zichzelf nu op de borst en spreekt van een overschot, alsof het goed nieuws is. Goed nieuws voor de gemeentebegroting misschien maar slecht nieuws voor mensen die een beroep doen op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) om volwaardig deel te kunnen nemen aan de maatschappij. Want het geld is niet over omdat het niet nodig was, het is over omdat het niet daar terecht is gekomen waar het voor is bedoeld: mensen met een zorg- of ondersteuningsvraag.
Zorg en ondersteuning niet goed geregeld
Meerdere onderzoeken van Ieder(in) en andere belangenorganisaties tonen aan dat de uitvoering van de Wmo nog niet goed verloopt. Mensen melden onbetaalbaar hoge zorgkosten en eigen bijdragen blijken zo hoog dat mensen afzien van noodzakelijke zorg en ondersteuning. Ze geven daarnaast aan soms felle juridische strijd te moeten leveren met hun gemeente. Dat laatste blijkt ook uit de enorme toename van het aantal rechtszaken over zorg en ondersteuning die burgers met hun gemeente voerden in 2015. Ook worden in veel gemeenten problemen veroorzaakt door krappe aanbestedingen van gemeenten voor zorgorganisaties. Mensen worden gekort op hun persoonsgebonden budget (pgb) of ervaring tegenwerking bij de toekenning daarvan. Zorgvragers worden geconfronteerd met wachtlijsten voor keukentafelgesprekken en die keukentafelgesprekken worden te vaak gevoerd door mensen die de expertise missen om een gedegen inschatting te maken van de zorg die mensen nodig hebben. Daar komt nog eens bij dat gemeenten cliënten in veel gevallen niet voldoende wijzen op de mogelijkheid van onafhankelijke cliëntondersteuning bij de keukentafelgesprekken.
Geen reden tot blijdschap
Er is dus geen enkele reden voor een jubelstemming. Die is er pas als gemeenten erin slagen om zorg en steun te regelen zoals het in de Wmo staat beschreven: passend en in samenspraak. Wethouders mogen pas juichen vanwege meevallers op de begroting als mensen met een beperking of chronische ziekte zelf regie voeren over hun leven en over de zorg die zij nodig hebben. Daar is nu nog veel te weinig sprake van. Tegen die achtergrond is het onverteerbaar dat er zo ontzettend veel geld onbenut blijft.
De uitzending van het NOS-journaal is hier terug te kijken
Meer over onbenut Wmo-budget op de website van de NOS