Gedwongen zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking valt nu nog onder de ‘oude’ wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz).
De nieuwe wet gaat 1 januari 2020 in en regelt zorg en dwang (onvrijwillige zorg) in instellingen. De wet gaat ook over onvrijwillige zorg buiten de instelling, maar dit moet nog met aparte besluiten worden uitgewerkt.
Uiterste middel
Het wetsvoorstel introduceert een regeling voor het verlenen van zorg aan mensen met een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke handicap, ook als zij daar niet mee instemmen en ongeacht de plaats waar zij verblijven.
In het voorstel worden de bevoegdheden van de zorgaanbieder en de rechten van de cliënt geregeld. De zorg moet worden verleend op basis van een zorgplan. Onvrijwillige zorg mag slechts worden gebruikt als uiterste middel: het is ‘Nee, tenzij’. Daarbij dient een stappenplan te worden doorlopen. Ook moet strak worden gecontroleerd of die onvrijwillige zorg nog wel nodig is.
Vrijheid
Enkele voorbeelden van wat onder onvrijwillige zorg valt:
- tegen de wil voeding en medicatie
- beperken van de bewegingsvrijheid
- opsluiten van mensen
- toezicht houden op de cliënt
- onderzoek aan de kleding of het lichaam
- beperking van de vrijheid om het eigen leven in te richten, waardoor de cliënt iets moet doen of nalaten (inclusief het gebruik van communicatiemiddelen)
- beperkingen in het recht op het ontvangen van bezoek
Meer informatie over de nieuwe wet, klik hier.
Het landelijk steunpunt medezeggenschap (LSR) heeft mede via Ieder(in) inbreng geleverd voor de nieuwe wet. Voor de aanvullende besluiten over onvrijwillige zorg buiten instellingen loopt nu nog een internetconsultatie van het ministerie.