Ieder(in) heeft in de lobby steeds benadrukt dat de nieuwe Wmo een bijdrage moet leveren aan de opbouw van een inclusieve samenleving. Met als uitgangspunten: participatie, toegankelijkheid, zelfredzaamheid en kwaliteit van leven. En dat er dus ook voor ondersteuning voldoende geld beschikbaar moet zijn.
Van Rijn heeft in het debat toegezegd een werkagenda voor de inclusieve samenleving te gaan ontwikkelen in overleg met de VNG (gemeenten). Verder is het gedeeltelijk terugdraaien van de bezuinigingen in ieder geval een stap vooruit. Zo komt er in het overgangsjaar een ruimer budget beschikbaar voor mensen die nu nog extramurale zorg uit de AWBZ ontvangen. Ook is er in principe meer geld beschikbaar voor dagbesteding en kortdurend verblijf, iets waarvoor Ieder(in) steeds heeft gepleit. Maar hier zit een flinke adder onder het gras: het geld is niet geoormerkt dus kan het ook aan andere Wmo-posten worden uitgegeven.
Belangrijke aanpassingen
Goed nieuws is dat in de Wmo duidelijk staat beschreven, dat arrangementen in samenspraak met de betrokkene tot stand moeten komen en integraal moeten zijn, waarbij wordt gekeken naar de persoonlijke situatie. Toegevoegd is dat bij het verstrekken van de maatwerkvoorziening aangesloten wordt bij de compensatieplicht zoals dit nu ook in de Wmo staat. Mooi is ook, dat het pgb een volwaardig alternatief voor zorg in natura wordt en dat de wet betere mogelijkheden biedt voor nieuwe innovatieve vormen van zorg die burgers zelf kunnen opstarten.
Er zijn nog belangrijke amendementen en moties aangenomen die de positie van mensen verbetert. Wij noemen een aantal belangrijke aanpassingen van de wet. Voor al deze punten heeft Ieder(in) zich in de lobby hard gemaakt.
- de toegang tot onafhankelijke cliëntondersteuning is beter geregeld;
- aan de wet is toegevoegd dat mensen zelf een persoonlijk plan kunnen indienen, dat voor de gemeente uitgangspunt moet zijn voor het onderzoek;
- in de wet is begeleiding – waaronder dagbesteding valt – als belangrijk instrument voor participatie opgenomen;
- betere borging van goede zorg en ondersteuning voor kinderen vanaf 18 die uit de jeugdwet komen;
- medezeggenschap voor mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben, is beter geregeld doordat cliënten en hun vertegenwoordigers expliciet moeten worden betrokken bij beleid;
- er komt een verplichte samenwerking tussen gemeentes en zorgverzekeraars waarbij aandacht moet worden besteed aan preventie;
- burgers krijgen het recht op burgerinititatief om zelf de zorg en ondersteuning te organiseren, bijvoorbeeld met buurtinitiatieven;
- het onderzoek naar mogelijkheden van eigen bijdragen dient beperkt te worden en onwenselijke stapeling moet worden voorkomen, mogelijk volgt nog een uitzondering dat de eigen bijdrage voor de rolstoel voor kinderen onder de 18 niet onder het besluit eigen bijdragen valt.
- Meet- en weetplicht: gemeenten moeten een monitor opnemen met jaarlijkse rapportage aan de gemeenteraad.
Zie voor toelichting op aangenomen amendementen en moties:
Tweede Kamer.nl/kamerstukken – Amendementen Wmo 2015
Tweede Kamer.nl/kamerstukken – Moties Wmo 2015
Zelfredzaamheid
Bij het vaststellen van zorg en ondersteuning zullen gemeenten straks ook kijken wat mensen zelf kunnen doen met hulp van hun netwerk. Ieder(in) roept gemeenten op om mensen niet te overvragen. Bij overvragen raken mantelzorgers overbelast en kunnen mensen uiteindelijk verstoken raken van zorg en ondersteuning. Ook bij het vragen van eigen bijdragen is voorzichtigheid geboden. Die kunnen zo hoog oplopen dat de zelfredzaamheid en participatie in gevaar komen.
Teleurstellend
Het debat heeft helaas geen eind kunnen maken aan het verschuiven van kosten naar de burger. Een voorstel van CDA, SP en SGP om ervoor te zorgen dat de eigen bijdragen voor mensen niet verder omhoog gaan, is verworpen. Ook is nog steeds onduidelijk hoe de hele hervorming van de langdurige zorg zal worden gefinancierd en welke premiegevolgen dit heeft. Dit onderwerp zal met Prinsjesdag aan de orde komen. Ook de inrichting en fasering van de Wet langdurige zorg (Wlz) vergt nog verdere bespreking, waarbij het nog maar de vraag is of invoering per 1 januari 2015 haalbaar is.
Gevolgen AWBZ/Wlz
Tot slot. Er komt overgangsrecht voor mensen die nu AWBZ zorg hebben en straks naar de Wmo, Jeugdwet of Zvw gaan. En er is een ruimer budget beschikbaar voor mensen met een verstandelijke beperking met een ZZP 3-indicatie en ouderen met een ZZP-4 indicatie. Veel meer mensen uit deze groepen kunnen daardoor alsnog een plek in een instelling krijgen. Verder kunnen ouders van kinderen die wonen in een Wlz-instelling en in het weekend naar huis komen, toch een beroep doen op de Wmo voor woningaanpassing.
Hoe nu verder?
De Wmo 2015 gaat nu naar de Eerste kamer. Als ook de Eerste Kamer de Wmo heeft aangenomen, ontvangt iedereen die nu gebruik maakt van Awbz- en Wmo-zorg van het Ministerie van VWS een persoonlijke brief met informatie over wat er gaat veranderen (vermoedelijke datum van deze brief is 1 juli 2014). In deze brief zal ook informatie staan over de overdracht van persoonsgegevens naar gemeenten en zorgverzekeraars. Na de zomer start het Ministerie een landelijke publiekscampagne.
Gemeentes zullen komende periode hard aan het werk moeten om er voor te zorgen dat ook vanaf 1 januari 2015 goede zorg en ondersteuning geleverd gaat worden aan mensen die dat nodig hebben.
Ieder(in) zal zijn leden de komende maanden op verschillende manieren informeren over alle veranderingen en lokale leden ondersteunen bij de lokale belangenbehartiging. Ook blijven wij wijzen op belangrijke aandachtpunten in de beleidsvorming en uitvoering.